Contractenrecht

Het contractenrecht, ook wel bekend als overeenkomstenrecht of handelsrecht, vormt een belangrijke bouwsteen van het Nederlandse civiele recht. Nass & Nass Advocaten heeft inmiddels reeds jarenlange expertise op het gebied van het contractenrechter en de verscheidenheid van geschillen die zich dienaangaande kunnen voordoen. Zo speelt het contractenrecht een rol bij overeenkomsten tussen bedrijven (professionele partijen) onderling (B2B), bij overeenkomsten tussen bedrijven en consumenten (B2C), maar ook bij overeenkomsten tussen particuliere partijen onderling (C2C). Bij een overeenkomst gaan partijen over en weer verplichtingen aan. Een overeenkomst is een ruim begrip. Het meest voorkomende voorbeeld is de koopovereenkomst, maar denk ook aan bijvoorbeeld een schenkingsovereenkomst, een geldleningsovereenkomst of de overeenkomst van opdracht.

Precontractuele onderhandelingen

De totstandkoming van overeenkomsten wordt vaak, zeker wanneer het professionele partijen betreft en grote belangen op het spel staan, voorafgaan door een onderhandelingsfase. Nass & Nass Advocaten heeft de juridische expertise en ervaring in huis om u tijdens dit onderhandelingsproces te wijzen op juridische mogelijkheden en knelpunten ten aanzien van de te sluiten overeenkomst. De onderhandelingsfase leidt in principe nog niet tot gebondenheid en het afbreken van de onderhandelingen staat u in beginsel ook geheel vrij, tenzij sprake is van onaanvaardbaarheid, omdat uw wederpartij er gerechtvaardigd op mochten vertrouwen dat een overeenkomst tot stand zou komen dan wel andere omstandigheden van het geval dit vergen. De overeenkomst komt, indien partijen eensgezind zijn over de voorwaarden, uiteindelijk tot stand door aanbod en aanvaarding.

Uitleg overeenkomst

Onduidelijkheid over de inhoud van de overeenkomst is een bron voor geschillen in het overeenkomstenrecht. In het handelsverkeer behoren dergelijke geschillen tot de orde van de dag. Woorden zijn immers slechts een zeer beperkt middel om uit te drukken wat men bedoelt. Doorgaans komt het bij de uitleg van een overeenkomst aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepalingen van de overeenkomst mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Deze uitlegmaatstaf staat bekend als de Haviltex-maatstaf. Alternatieve maatstaven kunnen onder omstandigheden worden toegepast, bijvoorbeeld wanneer niet onderhandeld is over de betreffende bepaling(en). De betreffende omstandigheden ten aanzien van uw situatie spelen bij de uitleg van de door u of met u gesloten overeenkomst dan ook een zeer grote rol.

Nakoming en ontbinding

Pacta sunt servanda: ‘afspraken moeten worden nagekomen’. Het beginsel is diep geworteld in het contractenrecht. Nakoming van het contract staat in beginsel dan ook voorop, tenzij sprake is van zodanige (gewijzigde) omstandigheden dat het vorderen van nakoming naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Wordt het overeengekomene door de ene partij niet nagekomen, dan is de andere partij – naast de vordering tot nakoming – ook bevoegd de overeenkomst te ontbinden, tenzij de tekortkoming, gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis, deze ontbinding niet rechtvaardigt. Door ontbinding ontstaan wederzijdse verplichtingen tot ongedaanmaking (denk aan het teruggeven van een geleverd goed of het restitueren van een geldbedrag), waardoor de toestand, zoals deze voor de overeenkomst was, zoveel mogelijk wordt hersteld. Voldoet een gekochte zaak niet aan hetgeen overeengekomen is en is de zaak daarmee ondeugdelijk, dan wordt ook wel over non-conformiteit gesproken.

Aansprakelijkheid en schadevergoeding

Is er sprake van geleden schade (vermogensschade – waaronder zaakschade en personenschade – of immateriële schade) als gevolg van een tekortkoming van de nakoming van de overeenkomst, bijvoorbeeld wanneer niet, te laat of ondeugdelijk is nagekomen? Mogelijk is sprake van contractuele aansprakelijkheid voor deze schade.

Indien sprake is van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst, maar nakoming wel nog mogelijk is, dient de partij, aan wie de tekortkoming toegerekend kan worden, in verzuim te zijn, alvorens tot vergoeding van vertragingsschade (schade ontstaan, doordat te laat gepresteerd wordt) of vervangende schade (een geldbedrag als schadevergoeding in plaats van de (gedeeltelijk) uitgebleven prestatie) kan worden overgegaan. Verzuim treedt in beginsel pas in, wanneer een ingebrekestelling aan de niet-presterende partij is gestuurd en deze partij daarin een redelijke termijn is geboden om alsnog na te komen en de gevorderde prestatie vervolgens ook binnen deze termijn uitblijft. In enkele, specifieke gevallen kan het verzuim van rechtswege (zonder ingebrekestelling) intreden.

De verzuimregeling is logischerwijs niet van toepassing, wanneer de overeenkomst niet is nagekomen en nakoming blijvend onmogelijk is. Zogenoemde gevolgschade (schade als gevolg van de wanprestatie) komt in beginsel voor vergoeding in aanmerking. Denk daarbij aan de schade die bijvoorbeeld een ondeugdelijk product of een ondeugdelijk geleverde dienst aan uw overige vermogen kan aanbrengen.

Contractuele exoneraties

In (commerciële) contracten wordt veelal opgenomen dat beide (of één der) partijen niet aansprakelijk zijn voor geleden dan wel te lijden schade. Een dergelijk beding, ook wel een exoneratiebeding genoemd, kan rechtsgeldig zijn, met name wanneer het gelijkwaardige/professionele partijen (bedrijven/ondernemers) betreft. Toch is dit niet vanzelfsprekend. In veel gevallen is een dergelijk beding op basis van de gegeven omstandigheden onaanvaardbaar naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid.

Consumentenrecht

Contracteert u als particulier persoon (consument) met een professionele partij (een bedrijf/ondernemer) of contracteert u als professionele partij met een particulier persoon? Dan ontleent de consument, naast de bescherming van het gangbare contractenrecht, aanvullende bescherming aan het consumentenrecht. Het Nederlandse consumentenrecht is hoofdzakelijk gebaseerd op Europese regelgeving, waardoor de consument in de gehele Europese Unie in beginsel een soortgelijke bescherming jegens een professionele partij geniet.

Zo worden wettelijke eisen gesteld aan de manier van kennisgeving alsmede de inhoud van algemene voorwaarden die door professionele partijen aan particulieren worden opgelegd. Bovendien worden particuliere kopers beter en omvangrijker beschermd bij koop in een winkel of koop op afstand (via een webwinkel), bijvoorbeeld bij non-conformiteit van een gekocht product en/of garantie.

Algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden zijn vrijwel niet meer weg te denken uit het contractenrecht en vormen steeds vaker onderwerp van geschil. Zij zijn immers onderworpen aan een aantal wettelijke vereisten. Zo dient aan de wederpartij een redelijke mogelijkheid geboden te worden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. Voor de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden dient deze kennisgeving duidelijk en toegankelijk te zijn. Bovendien is een specifiek beding in de algemene voorwaarden vernietigbaar, wanneer het beding als onredelijk bezwarend aangemerkt wordt. In een dergelijk geval verliest het betreffende beding haar rechtsgeldigheid, niet de algemene voorwaarden in hun geheel.

Consumenten genieten ten aanzien van algemene voorwaarden extra wettelijke bescherming, aangezien de wetgever het ten behoeve van hen wenselijk heeft geacht dat enkele bedingen per definitie geacht worden onredelijk bezwarend te zijn (vernietiging kan dan onverkort plaatsvinden) of vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn (de professionele partij zal in dat geval tegenbewijs moeten leveren, waardoor aannemelijk is dat het betreffende beding niet onredelijk bezwarend is). Een beding dat geacht wordt jegens consumenten onredelijk bezwarend te zijn staat op de zogenoemde zwarte lijst. Een voorbeeld is het beding ter uitsluiting van de bevoegdheid tot ontbinding van de overeenkomst. Een beding dat vermoed wordt jegens consumenten onredelijk bezwarend te zijn staat op de zogenoemde grijze lijst. Een voorbeeld is het reeds genoemde exoneratiebeding dat is opgenomen in de toepasselijke algemene voorwaarden.

Een kleine ondernemer die contracteert met een grotere professionele partij, kan via de zogenoemde reflexwerking van de wettelijke bepalingen omtrent algemene voorwaarden mogelijk bescherming ontlenen aan de consumentenbepalingen ten aanzien van algemene voorwaarden. Deze kleine ondernemer geniet in dit geval dezelfde bescherming als de consument.

Bent u als particulier of ondernemer verzand in een conflictsituatie omtrent (de nakoming van) een door u of met u gesloten overeenkomst en/of heeft u vragen of wenst u anderszins advies ten aanzien van een door u of met u gesloten overeenkomst? Dan bent u bij Nass & Nass Advocaten aan het juiste adres. Met onze deskundigheid en professionele begeleiding voorzien wij u van (processtrategisch) advies, voeren wij overleg met (de advocaat van) uw wederpartij, voeren wij namens u (eventuele) gerechtelijke procedures en dragen wij zodoende zorg voor een adequate afwikkeling van uw zaak.